سایلن و پرایمر دندانپزشکی :

سایلن و پرایمر در دندانپزشکی 

در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، چسبندگی قوی و پایدار بین مواد ترمیمی (مثل کامپوزیت‌ها، سرامیک‌ها و فلزات) با ساختار دندان اهمیت حیاتی دارد. در این میان، دو ماده‌ی مهم یعنی سایلن (Silane Coupling Agent) و پرایمر (Primer) نقش اساسی در ایجاد این اتصال شیمیایی ایفا می‌کنند.

سایلن (Silane Coupling Agent)

سایلن یک ترکیب شیمیایی bifunctional است که قادر است تا بین سطوح آلی مانند باندینگ رزینی و سطوح غیر آلی مانند گلس سرامیک پیوند برقرار کند. در حقیقت یک پل ارتباطی بین فاز معدنی و فاز رزینی است. 

کاربرد سایلن در دندانپزشکی

1. افزایش چسبندگی رزین به سرامیک های سیلیکا بیس

   بعنوان مثال برای چسبندگی لیتیوم دی سیلیکات یا پرسلن های فلدسپاتیک به دندان کاربرد دارد. 

2. در ترمیم های با جنس پرسلن

   بعد از اچ کردن سطح داخلی پرسلن با HF، سایلن زده می شود تا باندینگ تقویت شود. 

3. در فایبر پست ها

   برای بهبود پیوند بین سطح فایبرگلس و رزین سمان کاربرد دارد. 

4. در باندینگ غیر مستقیم

   برای افزایش چسبندگی کامپوزیت رزینی به فریم های شیشه ای یا سرامیک. 

مزایای سایلن

• ایجاد پیوند شیمیایی قوی و پایدار
• افزایش استحکام چسبندگی
• بهبود مقاومت در برابر رطوبت و جلوگیری از شکست باند
• افزایش دوام ترمیم‌های سرامیکی و کامپوزیتی

 نکات مهم در استفاده از سایلن

• رعایت ایزولاسیون در استفاده از سایلن بسیار حائز اهمیت است و حتما باید روی سطح خشک و تمیز اعمال شود.
• در صورت استفاده از سایلن تک‌مرحله‌ای آماده (pre-hydrolyzed)، ماندگاری محدود است و باید در ظرف تیره و خنک نگهداری شود.
• بعد از اعمال سایلن، معمولاً باید ۳۰ تا ۶۰ ثانیه صبر کرد تا سطح آماده باندینگ شود.

پرایمر (primer)

پرایمر ماده‌ای است که جهت افزایش ترشوندگی (Wettability) و اتصال شیمیایی بین عاج دندان و رزین باندینگ استفاده می‌شود. پرایمر شامل مونومرهای هیدروفیلیک مانند  HEMA است که به دلیل خاصیت آن می‌توانند در محیط مرطوب عاج نفوذ کنند.

عملکرد پرایمر

سطح عاج پس از اچ اسید، به دلیل باز شدن توبول‌ها و از بین رفتن لایه اسمیر، مرطوب و حساس می‌شود. در این مرحله، پرایمر با نفوذ به داخل کلاژن‌های عاج و جایگزینی آب، زمینه را برای نفوذ adhesive فراهم می‌کند. در نتیجه‌ی این فرایند، یک Hybrid Layer قوی بین عاج و رزین تشکیل می شود.

انواع سیستم های باندینگ بر اساس حضور پرایمر

1. Three-step Etch & rinse system

فقط در باندینگ نسل 4 وجود دارد ک پرایمر همانند دو جزء دیگر در یک باتل جدا قرار دارد. 

2.Two-step Etch & rinse system

در این سیستم همانند نسل 5 پرایمر و باند در یک محلول ترکیب شده اند. 

3. self-etch system 

در این سیستم پرایمر و اسیداچ در یک باتل ترکیب شده اند . درحقیقت در این سیستم مونومرهای اسیدی اچ کننده کار اسید اچ را انجام می دهند. 

مزایای پرایمر

• افزایش نفوذ رزین به عاج
• بهبود ترشوندگی و حذف لایه آب
• کاهش خطر Post-operative Sensitivity
• افزایش دوام باند بین عاج و رزین

نکات کلینیکی

• سطح عاج باید مرطوب باشد اما خیس نباشد تا پرایمر به‌خوبی نفوذ کند.
• در صورت تبخیر ناقص حلال، ممکن است باند ضعیف ایجاد شود.
• در سیستم‌های یونیورسال، پرایمر به‌صورت ترکیبی وجود دارد و نیاز به مرحله‌ی جدا ندارد.

جدول مقایسه ای بین سایلن و پرایمر

خرید نوار ماتریکس از رسادنت