بیس و لاینر (کف بندی)

بیس و لاینر های دندانی

بیس و لاینرهای دندانی مواد ضروری در درمان های دندانپزشکی ترمیمی و بازساختی هستند، زیرا از پالپ محافظت و تشکیل عاج ثانویه را تسهیل می کنند. این مطلب به اهمیت بیس و لاینرهای دندانی، ترکیب آنها و نقش آنها در درمان های دندانی می پردازد.

مواد کف بندی دندان، موادی است که بین ترمیم و عاج قرار می گیرند و وظیفه اصلی آن ها محافظت از پالپ است. برای این منظور از لاینر، بیس دندانپزشکی و وارنیش های دندانی استفاده می شود. قبل از خرید بیس و لاینر دندانپزشکی مطالب زیر را مرور کرده و با آگاهی بیشتری این مواد را به سبد خرید اضافه کنید.

لاینر دندانی چیست؟

لاینر دندان (Dental Liner) ماده ای است که معمولاً در یک لایه نازک روی عاج اکسپوز شده و در داخل حفره تراش خورده دندان قرار می گیرد. عملکردهای لاینر دندانپزشکی شامل سیل کردن عاج، محافظت از پالپ، عایق حرارتی و تحریک تشکیل عاج ثانویه (ثالثیه) نامنظم است.

بیس دندانی چیست؟

بیس دندانی (Dental Base) ماده ای است که در کف آماده سازی حفره در یک لایه نسبتاً ضخیم تر قرار می گیرد. هدف آن محافظت از پالپ با ایجاد عایق حرارتی ناشی از تغییرات دما و جذب نیروهای اکلوزالی است. همچنین می‌توان از بیس دندانپزشکی برای برطرف کردن آندرکات هاب تراش برای ترمیم‌های غیرمستقیم مانند ترمیم های طلا یا کامپوزیت غیر مستقیم و روکش های سرامیکی استفاده کرد. 

وارنیش حفره ای دندان چیست؟

وارنیش های حفره ای (Cavity Varnish) برای مهر و موم کردن توبول های عاجی به منظور کاهش ریزنشت که ممکن است باعث حساسیت، تغییر رنگ و تهاجم باکتری شود، استفاده می شود. وارنیش های دندان در زیر ترمیم های آمالگام و جلوگیری از آلودگی رطوبتی در ترمیم های گلاس آینومر تازه قرار داده شده کاربرد دارد. امروزه وارنیش های حفره ای تا حد زیادی با عوامل باندینگ عاج جایگزین شده اند. اکثر وارنیش های حفره ای با مواد کامپوزیت رزینی سازگار نیستند زیرا باند را مختل کرده و بر استحکام باند تاثیر گذار است.

بیس و لاینر ها بین حفره و مواد ترمیم کننده انتخابی با تکنیک"ساندویچ" به کار می روند و به همین دلیل ممکن است به آنها به عنوان مواد حد واسط اشاره شود. اگرچه عملکرد مواد بیس و لاینر دندانپزشکی محافظت از پالپ است، روش دستیابی به این امر بسته به خواص مواد متفاوت است.

در استفاده از مواد بیس و لاینر چه هدفی را دنبال می کنیم؟

قبل از خرید خرید بیس و لاینر توجه داشته باشید که بسیاری از موادی که برای ترمیم در دندانپزشکی استفاده می شوند بروز حساسیت بعد از درمان را افزایش می دهند. با پذیرش این موضوع، باید تمهیدی اندیشید که پیش از قرار دهی ترمیم نهایی، یک مانع یا لایه محافظ روی دندان گذاشته شود. این مواد کف بندی دندان حد واسط برای کاهش یا حتی حذف حساسیت بعد از درمان کارکرد دارد. 

هنگام استفاده از لاینر و یا بیس دندانپزشکی، مهم است که مطمئن شوید که برای دندان یا بیمار مضر نیست، یعنی باید زیست سازگار باشد. "زیست سازگاری" به عنوان توانایی مواد کف بندی دندان برای برانگیختن پاسخ بیولوژیکی مناسب در هنگام تماس با بدن تعریف شده است. Anusavice می نویسد که حد فاصل بین بیس و لاینر و بدن، در واقع، محیطی پویا و دینامیک است و ایستا نیست. حد فاصل این دو تعیین می کند که بدن چگونه به مواد خارجی واکنش نشان می دهد و چگونه مواد بیس و لاینر در برابر تخریب توسط بدن مقاومت می کند. واکنش های احتمالی را می توان به واکنش های سمی، التهابی، آلرژیک یا جهش زا طبقه بندی کرد.

دیدگاه فعلی این است که پالپ این توانایی را دارد که عاج سازی "ترمیمی" یا "ثالثیه" در زمانی که توسط پوسیدگی، آماده سازی حفره یا در نتیجه تعامل بین دندان و ماده ترمیمی تحریک می شود را انجام دهد. بعضی از مواد بیس و لاینر دندانپزشکی وجود دارند که تشکیل عاج ترمیمی را تقویت می کنند و مواد دیگری می توانند باعث آسیب پالپ شوندکه در هنگام خرید بیس و لاینر باید به آن توجه کرد. 

هبلینگ و همکاران در بحث در مورد سیستم های باندینگ بیان کرده اند که پاسخ کمپلکس پالپی-عاجی به ضخامت عاج باقی مانده بستگی دارد. برخی از لاینرهای دندانپزشکی و بیس ها فقط فضایی را در آماده سازی حفره اشغال می کنند، در حالی که برخی دیگر به ساختار دندان می چسبند. چسبندگی مواد کف بندی به عنوان «نیروی جاذبه بین مولکول‌ها یا اتم‌ها بر روی دو سطح مختلف در هنگام تماس» تعریف می‌شود. 

برخی از بیس و لاینر های مورد استفاده در دندانپزشکی می توانند یون های فلوراید را آزاد کنند. در گلاس آینومرها، فلوراید را می توان در مقادیر حدود 5 ppm یافت. خاصیت ضد پوسیدگی زایی فلوراید در آزمایشگاه به خوبی شناخته شده است و همچنین نشان داده شده که مواد بیس و لاینر دندانپزشکی از ایجاد پوسیدگی ثانویه جلوگیری می کند. فلوراید با تشکیل اسید هیدروفلوریک از متابولیسم باکتری ها جلوگیری می کند. این اسید وارد باکتری ها شده و فعالیت آنزیم ها را مهار می کند و در نتیجه سرعت تولید اسید توسط باکتری را کاهش می دهد. 

متأسفانه، رهایش فلوراید توسط مواد بیس و لاینر برای همیشه دوام ندارد. اگر ماده در حاشیه ی ترمیم قرار گیرد (مانند تکنیک "ساندویچ باز")، فلوراید می‌تواند دوباره شارژ شود. این را می توان از طریق استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید، ژل های موضعی و دهان شویه ها انجام داد که مؤثرترین آنها ژل های موضعی هستند.

برای خرید بیس و لاینر گزینه های متنوع وجود دارد. لاینرها و بیس دندانپزشکی را می توان به وارنیش ها، مواد حاوی هیدروکسید کلسیم (CaOH)، زینک اکساید اوژنول (ZOE)، زینک فسفات (ZOP)، زینک پلی کربوکسیلات (ZPC)، گلاس آینومر (GI) و رزین گروه بندی کرد.

بیس و لاینر ها در چه سیستم هایی ارائه می شوند؟

تولید کنندگان بیس و لاینر زیادی در بازار وجود دارد و محصولات خود را در انواع سیستم ها و شکل های بسته بندی ارائه می کنند.

  سیستم های مواد کف بندی دندان شامل پودر- مایع، خمیر-خمیر، کپسول، سرنگ معمولی و سرنگ اتومیکس است. همچنین، محصولات را می توان در فرمول های سلف کیور، لایت کیور و دوال کیور یافت. با توجه به اینکه لاینر و بیس دندانپزشکی برند های مختلف در همه ی فرم ها و شکل ها در دسترس نیستند، دندانپزشکان باید تعیین کنند که کدام ماده بیس و لاینر  و کدام سیستم برای آنها بهترین است. 

هنگام انتخاب یک محصول، دندانپزشکان باید با بسته بندی، برچسب و دستورالعمل استفاده محصول را در نظر بگیرند. اگر دندانپزشکی قصد خرید محصول جدیدی را دارد، این تصمیم باید بر اساس اطلاعات علمی باشد. 

 ویژگی های 4 مورد از پرکاربردترین بیس و لاینر دندانپزشکی:

گلاس آینومرها  

• هنگامی که بر روی عاج دکلسیفیه شده در مجاورت پالپ قرار می گیرند قابلیت آزادسازی یون فلوراید را دارد، می توانند معدنی سازی مجدد را حتی در نواحی پوسیدگی فعال افزایش دهند.

 • استفاده از گلاس آینومرها باعث کاهش احتمال ایجاد شکاف حاشیه ای به خصوص در حاشیه لثه می شود. 

• هنگامی که به عنوان سمان استفاده می شود، به دلیل انبساط رطوبتی، قدرت سیل کنندگی گلاس آینومرها می تواند بالا باشد.

 نمونه های محصول: 

Vitrebond (3M ESPE)، Fuji Lining LC (GC America)، Ketac Bond and Ketac Cem (3M ESPE)، سمان پایه GlasIonomer (Shofu Dental Corporation) 

هیدروکسید کلسیم 

• مکانیسم عملکرد این بیس و لاینر معمولا به صورتی است که در یک حلال قرار گرفته که وقتی تبخیر می شود، لایه ای از Ca(OH)2 باقی می ماند. 

• سابقه محبوبیت بالایی در بین دندانپزشکان عمومی به عنوان لاینر انتخابی در حفره های عمیق دارد

• PH بالا (9-12) یک اثر سیتوتوکسیک ایجاد می کند که باعث ایجاد پل عاجی می شود که روی عاج پوسیده و پالپ در معرض دید مفید است. 

• معایب: این مواد کف بندی دندان محلول است، به عاج نمی چسبد، و ریزنشت می تواند در طول زمان رخ دهد، که متعاقبا می تواند ترمیم را بدون پشتیبانی باقی بگذارد و منجر به شکست شود.

 • مزایا: کارکرد آسان، سخت شدن سریع، مهر و موم خوب در صورتی که کاملاً زیر ترمیم قرار گرفته باشد.

 • نمونه محصول : Dycal (Dentsply Calk)، Life (Kerr Dental) 

زینک اوکساید اوژنول

 • pH زینک اوکساید اوژنول خنثی است و کمترین تحریک را در بین تمام مواد ذکر شده داراست.

 • ایجاد مهر و موم عالی در حدفاصل ترمیم و دندان، البته باید در نظر داشت که سیل حاصل شده مکانیکی است و زینک اکساید اوژنول به ساختار دندان نمی چسبد. 

• این مواد کف بندی دندان می تواند به عنوان یک ماده ضخیم یا نازک تهیه شود و معمولاً به عنوان پایه با استحکام کمتر استفاده می شود

 • نمونه های محصول : IRM (Dentsply Caulk)، Temp-Bond (Kerr Dental) 

رزین ها 

• به دندان باند می شوند و بسته به کاربرد می تواند به تکنیک حساس باشد (توتال اچ، سلف اچ و...)

 • انقباض پلیمریزاسیون می تواند باند را با اختلال مواجه کند. این امر منجر به سیل ناکافی عاج، ایجاد تجمع محصولات جانبی باکتریایی، تحریک پالپ، حساسیت و تغییرات پوسیدگی احتمالی زیرلایه عاج می شود.

 • اشکال مختلف: فیلر دار و بدون فیلر