تری قالبگیری
تری قالبگیری چیست؟
"تری قالبگیری" (tray) در دندانپزشکی به ابزاری گفته می‌شود که برای گرفتن قالب از دندان‌ها و بافت‌های دهانی استفاده می‌شود. تری قالبگیری معمولاً از مواد پلاستیکی یا فلزی ساخته می‌شوند و به اندازه‌های مختلف برای فک بالا و پایین موجودند. دندان‌پزشک ماده قالبگیری (مثل آلژینات یا سیلیکون) را داخل تری قرار می‌دهد و سپس آن را در دهان بیمار می‌گذارد تا شکل دقیق دندان‌ها و لثه‌ها گرفته شود. تری قالبگیری در ساخت مدل‌های دقیق دندان‌ها برای تهیه پروتز‌ها، بریج‌ها، روکش‌ها و ارتودنسی استفاده می‌شوند.
در دندانپزشکی، انواع مختلفی از تری‌های قالبگیری وجود دارند که با توجه به نیاز و نوع درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در ادامه به بررسی انواع تری قالبگیری، مزایا و معایب هرکدام می‌پردازیم:
۱. تری‌های استاندارد (Stock Trays)
این تری قالبگیری از پیش ساخته شده و در اندازه‌های مختلف کوچک، متوسط و بزرگ برای فک‌های مختلف (بالا و پایین) در دسترس هستند. دندان‌پزشکان معمولاً آنها را برای استفاده عمومی در کلینیک‌ها دارند.
مزایا:
دسترسی آسان: در اندازه‌های مختلف آماده و در دسترس هستند.
قیمت مقرون به صرفه: نسبت به تری‌های سفارشی ارزان‌تر هستند.
سریع: این تری قالبگیری نیازی به ساخت و آماده‌سازی ندارد.
معایب:
عدم دقت بالا: چون به‌صورت عمومی و از پیش ساخته‌شده هستند، ممکن است به‌طور دقیق با فرم دهان بیمار سازگار نباشند.
احتمال نشتی: در برخی موارد مواد قالبگیری به درستی در تری قرار نمی‌گیرد که می‌تواند موجب نشتی شود.
۲. تری‌های سفارشی (Custom Trays)
این تری قالبگیری به‌طور خاص برای هر بیمار و براساس مدل اولیه از دهان او ساخته می‌شوند. معمولاً از جنس رزین یا آکریلیک هستند.
مزایا:
دقت بالا: به دلیل اینکه براساس قالب اولیه ساخته می‌شوند، دقت بسیار بالایی دارند.
تطبیق‌پذیری کامل: دقیقاً با آناتومی دهان بیمار سازگار است که باعث راحتی بیشتر بیمار و کیفیت بهتر قالب می‌شود.
معایب:
هزینه بیشتر: نسبت به تری‌های استاندارد گران‌تر است.
زمان‌بر: نیاز به مراحل ساخت دارد و در مواردی که زمان اهمیت دارد ممکن است زمان‌بر باشد.
۳. تری‌های بخش‌بندی‌شده (Sectional Trays)
این نوع تری‌ها برای قالبگیری از بخش‌های خاص دهان، مثل یک ناحیه یا گروهی از دندان‌ها، استفاده می‌شوند. تری‌های کوچکتری هستند و برای کاربردهای خاص‌تر طراحی شده‌اند.
مزایا:
صرفه‌جویی در مواد: این تری قالبگیری چون فقط برای یک ناحیه خاص استفاده می‌شوند، نیاز به مواد قالبگیری کمتری دارند.
دقت در یک ناحیه خاص: برای مواردی که فقط یک بخش از دهان نیاز به قالبگیری دارد، بسیار کارآمد هستند.
معایب:
محدودیت استفاده: فقط در موارد خاص مثل دندان‌سازی یا ایمپلنت کاربرد دارند و برای قالبگیری کامل از دهان مناسب نیستند.
۴. تری‌های دوبل (Dual Arch Trays)
این تری‌ها برای قالبگیری همزمان از دندان‌های بالا و پایین در ناحیه خلفی دهان طراحی شده‌اند. اغلب در درمان‌های مثل روکش یا بریج استفاده می‌شود.
مزایا:
صرفه‌جویی در زمان: قالبگیری از دو فک به‌طور همزمان انجام می‌شود.
دقت بالا: برای نواحی خلفی که نیاز به دقت بالا دارند مناسب است.
معایب:
محدودیت استفاده: این تری قالبگیری فقط برای ناحیه خاصی از دهان (معمولاً عقب دهان) کاربرد دارد و برای قالبگیری کامل مناسب نیست.
۵. تری‌های مخصوص ارتودنسی (Orthodontic Trays)
این نوع تری‌ها برای قالبگیری از فک بیمارانی که نیاز به درمان ارتودنسی دارند استفاده می‌شود. معمولاً از جنس پلاستیک نرم‌تر و برای راحتی بیمار طراحی شده‌اند.
مزایا:
راحتی بیشتر: به دلیل استفاده از مواد نرم‌تر، بیمار احساس راحت‌تری دارد.
تناسب بهتر: برای قالبگیری دقیق‌تر از دندان‌ها در درمان‌های ارتودنسی مناسب است.
معایب:
حساس به دما: برخی از این تری های قالبگیری به دلیل جنس نرم‌تر خود ممکن است به دمای بالا یا پایین حساس باشند.
۶. تری‌های یک‌بار مصرف (Disposable Trays)
این تری‌ها برای استفاده یک‌بار طراحی شده‌اند و پس از هر بار مصرف دور انداخته می‌شوند. معمولاً از جنس پلاستیک هستند و بیشتر در مطب‌های دندانپزشکی برای جلوگیری از آلودگی استفاده می‌شوند.
مزایا:
بهداشتی: به دلیل یک‌بار مصرف بودن، از انتقال آلودگی‌ها و بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
قیمت مناسب: معمولاً قیمت مناسبی دارند.
معایب:
کمتر سازگار: چون یک‌بار مصرف هستند، ممکن است با دهان بیمار به‌طور کامل سازگار نباشند و دقت بالایی نداشته باشند.
جمع‌بندی:
انتخاب تری قالبگیری مناسب بستگی به نوع درمان، دقت مورد نیاز و راحتی بیمار دارد. تری‌های سفارشی بیشترین دقت و تطبیق‌پذیری را دارند، اما تری‌های استاندارد یا یک‌بار مصرف برای سرعت و سهولت بیشتر کاربرد دارند. تری‌های بخش‌بندی‌شده و دوبل هم برای نیازهای خاصی در دندانپزشکی استفاده می‌شوند.
تری قالبگیری در چه درمان هایی استفاده می شود؟
تری قالبگیری در بسیاری از درمان‌های دندانپزشکی استفاده می‌شود که نیاز به تهیه قالب دقیق از دندان‌ها و بافت‌های دهانی دارند. در زیر به مهم‌ترین موارد استفاده از تری قالبگیری اشاره می‌کنیم:
۱. ساخت پروتزهای دندانی
دندان مصنوعی کامل یا جزئی: برای تهیه پروتزهای دندانی کامل یا جزئی که جایگزین دندان‌های از دست رفته می‌شوند، نیاز به قالبگیری دقیق از فک بیمار است تا پروتز به‌خوبی بر روی لثه و دندان‌ها قرار گیرد.
۲. روکش و بریج (پل دندانی)
برای ساخت روکش دندان یا بریج، دندان‌پزشک باید قالب دقیقی از دندان‌ها و لثه بیمار بگیرد. این قالب به لابراتوار ارسال می‌شود تا روکش یا بریج براساس آن ساخته شود.
۳. ایمپلنت دندان
در کاشت ایمپلنت، پس از قرار دادن پایه ایمپلنت در استخوان فک، برای ساخت تاج دندان یا پروتز نهایی، قالبگیری دقیق از ناحیه اطراف ایمپلنت لازم است تا تاج به‌درستی بر روی پایه ایمپلنت قرار گیرد.
۴. ارتودنسی
قبل از شروع درمان ارتودنسی، از فک بیمار قالبگیری می‌شود تا وضعیت فعلی دندان‌ها مشخص شده و برنامه‌ریزی دقیقی برای حرکت دندان‌ها انجام شود. همچنین، در برخی موارد، بعد از اتمام درمان ارتودنسی نیز از فک قالبگیری می‌شود تا از ریتینرها استفاده شود.
۵. ونیر و لمینت دندان
برای نصب ونیر یا لمینت دندان، قالبگیری دقیق از دندان‌ها انجام می‌شود تا لایه‌های نازک ونیر یا لمینت به‌خوبی با شکل و فرم دندان‌ها مطابقت داشته باشند.
۶. ساخت گارد دندان و نایت گارد (محافظ دندان)
برای ساخت گاردهای دندانی که برای جلوگیری از ساییدگی دندان‌ها (به‌ویژه در هنگام خواب) یا محافظت در ورزش‌ها استفاده می‌شوند، از قالبگیری دقیق از فک بیمار استفاده می‌شود تا گارد به‌خوبی با دندان‌ها تطبیق پیدا کند.
۷. بلیچینگ (سفید کردن دندان)
برای ساخت تری قالبگیری مخصوص بلیچینگ که برای سفید کردن دندان‌ها استفاده می‌شوند، قالبگیری انجام می‌شود تا تری مخصوص بیمار ساخته شود و ماده بلیچینگ به‌خوبی با دندان‌ها تماس پیدا کند.
۸. درمان‌های ترمیمی و پرکردن‌های غیرمستقیم (Onlays و Inlays)
در مواردی که ترمیم‌های غیرمستقیم مانند آنله و اینله نیاز است، قالبگیری دقیق از دندان‌های بیمار انجام می‌شود تا ترمیم به‌درستی در جای خود قرار گیرد.
۹. جراحی‌های فک و صورت
در برخی جراحی‌های پیچیده فک و صورت، قالبگیری از فک بیمار انجام می‌شود تا دندان‌پزشک یا جراح بتواند برنامه‌ریزی دقیقی برای جراحی داشته باشد.
۱۰. استفاده در تشخیص مشکلات فکی و TMJ
در مواردی که بیمار از مشکلات فکی یا مفصل گیجگاهی (TMJ) رنج می‌برد، قالبگیری از دندان‌ها و فک بیمار می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و ارائه درمان مناسب کمک کند.
جمع‌بندی:
تری‌های قالبگیری در طیف وسیعی از درمان‌های دندانپزشکی، از پروتز و روکش گرفته تا ایمپلنت و ارتودنسی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر درمانی که نیاز به مدل دقیقی از دندان‌ها و بافت‌های دهانی داشته باشد، از قالبگیری و تری‌ها استفاده می‌کند.
قیمت انواع تری قالبگیری به چه صورت است؟
قیمت تری‌های قالبگیری در دندانپزشکی بسته به نوع، جنس، و استفاده آنها متفاوت است. در ادامه به بررسی تقریبی قیمت انواع تری قالبگیری پرداخته شده است:
۱. تری‌های استاندارد (Stock Trays)
این تری قالبگیری معمولاً از پلاستیک یا فلز ساخته می‌شوند و از پیش ساخته شده هستند.
قیمت تقریبی: از ۵۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان برای هر تری قالبگیری، بسته به جنس (پلاستیکی یا فلزی) و برند تولیدکننده متفاوت است
ویژگی‌ها: ارزان‌ترین نوع تری‌ها هستند و بیشتر برای کارهای عمومی استفاده می‌شوند.
۲. تری سفارشی (Custom Trays)
این تری قالبگیری به‌صورت خاص برای هر بیمار ساخته می‌شوند و از مواد رزین یا آکریلیک تشکیل می‌شوند.
قیمت تقریبی: از ۱۵۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان یا بیشتر، بسته به پیچیدگی کار و مواد استفاده‌شده.
ویژگی‌ها: به دلیل دقت بالا و نیاز به ساخت سفارشی، قیمت بالاتری نسبت به تری‌های استاندارد دارند.
۳. تری دوبل (Dual Arch Trays)
این تری‌ها برای قالبگیری همزمان از دندان‌های بالا و پایین طراحی شده‌اند.
قیمت تقریبی: از ۱۰۰ هزار تومان تا ۳۰۰ هزار تومان برای هر تری.
ویژگی‌ها: چون کارایی بیشتری دارند (قالبگیری از دو فک به‌طور همزمان)، قیمت تری قالبگیری دوبل کمی بالاتر است.
۴. تری بخش‌بندی‌شده (Sectional Trays)
این نوع تری‌ها برای قالبگیری از بخش‌های خاص دهان (مثلاً یک ناحیه از دندان‌ها) طراحی شده‌اند.
قیمت تقریبی: از ۷۰ هزار تومان تا ۲۵۰ هزار تومان بسته به اندازه و نوع.
ویژگی‌ها: به دلیل اینکه فقط برای ناحیه خاصی استفاده می‌شوند، هزینه کمتری نسبت به تری قالبگیری کامل دارند.
۵. تری‌های یک‌بار مصرف (Disposable Trays)
این تری قالبگیری از پلاستیک سبک ساخته شده و برای استفاده یک‌بار مصرف طراحی شده‌اند.
قیمت تقریبی: از ۳۰ هزار تومان تا ۱۵۰ هزار تومان برای هر تری.
ویژگی‌ها: معمولاً ارزان‌تر هستند، اما دقت آنها کمتر است و برای موارد غیرحساس استفاده می‌شوند.
۶. تری‌های مخصوص ارتودنسی (Orthodontic Trays)
این تری‌ها مخصوص بیمارانی است که نیاز به قالبگیری دقیق برای درمان ارتودنسی دارند.
قیمت تقریبی: از ۱۰۰ هزار تومان تا ۳۵۰ هزار تومان.
ویژگی‌ها: به دلیل نیاز به دقت بالا و استفاده از مواد خاص، قیمت بالاتری نسبت به تری‌های عمومی دارند.
جمع‌بندی:
تری قالبگیری استاندارد و یک‌بار مصرف معمولاً ارزان‌تر هستند و برای استفاده‌های عمومی مناسب‌اند.
تری‌های سفارشی و دوبل به دلیل دقت و کارایی بالاتر، قیمت بیشتری دارند.
قیمت‌ها به عواملی مانند جنس تری، برند، و نوع درمان بستگی دارد. تری‌های فلزی و تری‌های سفارشی به‌طور معمول گران‌تر از تری‌های پلاستیکی و یک‌بار مصرف هستند.
توجه داشته باشید که این قیمت‌ها تقریبی است و بسته به محل و کشور متفاوت خواهد بود.
موقع خرید تری قالبگیری به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
هنگام خرید تری قالبگیری، توجه به چندین نکته مهم است تا اطمینان حاصل شود که تری قالبگیری مناسب برای نیازهای درمانی شما انتخاب شده است. در ادامه به برخی از این نکات مهم اشاره می‌شود:
۱. نوع تری
بسته به نوع درمان، باید نوع مناسب تری را انتخاب کنید. برای مثال:
تری استاندارد برای استفاده عمومی.
تری سفارشی برای درمان‌هایی که نیاز به دقت بالا دارند، مانند ساخت پروتزهای پیچیده.
تری دوبل برای قالبگیری همزمان از فک بالا و پایین.
تری‌های یک‌بار مصرف برای درمان‌های موقت یا مواردی که به دقت بالا نیازی نیست.
حتماً نوع تری مورد نیاز را براساس نوع درمانی که قرار است انجام دهید، انتخاب کنید.
۲. اندازه و تطبیق با فک
تری قالبگیری در اندازه‌های مختلف (کوچک، متوسط، بزرگ) برای فک بالا و پایین در دسترس هستند. مطمئن شوید که اندازه تری با دهان بیمار سازگار است. اگر تری بیش از حد بزرگ یا کوچک باشد، ممکن است قالبگیری به‌درستی انجام نشود و نیاز به تکرار داشته باشد.
اگر درمان خاصی نیاز به تری سفارشی دارد، باید به دقت اندازه‌گیری شود تا با آناتومی دقیق فک بیمار هماهنگ باشد.
۳. جنس تری
تری قالبگیری معمولاً از مواد مختلفی مانند پلاستیک، فلز، یا رزین ساخته می‌شوند. هر کدام مزایا و معایب خود را دارند:
تری‌های پلاستیکی سبک و ارزان هستند، اما ممکن است به‌اندازه فلزی‌ها پایدار نباشند.
تری‌های فلزی دوام بیشتری دارند و برای قالبگیری دقیق‌تر مناسب‌تر هستند، اما قیمت بالاتری دارند.
تری‌های رزینی در ساخت تری‌های سفارشی کاربرد دارند و برای مواردی که دقت بالا مورد نیاز است، استفاده می‌شوند.
۴. ثبات و استحکام تری
تری قالبگیری باید از استحکام کافی برخوردار باشد تا در طول فرآیند قالبگیری به‌شکل ثابتی در دهان قرار گیرد و دچار تغییر شکل نشود. به‌ویژه در مورد تری‌های پلاستیکی یا یک‌بار مصرف، این موضوع اهمیت زیادی دارد.
تری‌های ضعیف ممکن است در حین کار تغییر شکل دهند و باعث شوند قالبگیری به‌درستی انجام نشود.
۵. قابلیت تمیز کردن و ضدعفونی کردن
تری‌هایی که چند بار مصرف هستند باید قابلیت تمیز کردن و ضدعفونی شدن داشته باشند. مطمئن شوید که تری انتخابی شما با مواد ضدعفونی‌کننده سازگار است و به‌راحتی قابل تمیز شدن است.
در صورت استفاده از تری‌های فلزی یا پلاستیکی چند بار مصرف، باید به قابلیت ضدعفونی کردن دقیق آنها توجه کنید.
۶. راحتی بیمار
تری باید برای بیمار راحت باشد و موجب ناراحتی یا آسیب نشود. تری قالبگیری که بیش از حد بزرگ یا کوچک است، ممکن است باعث ایجاد فشار یا تحریک لثه‌ها و بافت‌های دهانی شوند.
همچنین، تری باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که بیمار بتواند آن را به راحتی در دهان تحمل کند، به خصوص در قالب‌گیری‌های طولانی‌مدت.
۷. عمق تری و حجم مواد قالبگیری
بسته به نوع قالبگیری (برای فک کامل یا قسمتی از دهان)، تری قالبگیری باید عمق کافی داشته باشد تا بتواند حجم مناسبی از مواد قالبگیری را در خود جای دهد.
اگر تری عمق کافی نداشته باشد، ممکن است مواد قالبگیری به درستی جای نگیرند و نتیجه نهایی دقیق نباشد.
۸. برند و کیفیت تری
برندهای معتبر معمولاً کیفیت بالاتری دارند و از مواد اولیه باکیفیت‌تر استفاده می‌کنند. بنابراین، بهتر است خرید تری قالبگیری را از برندهای شناخته‌شده و معتبر انجام دهید تا مطمئن باشید تری دوام و دقت مناسبی دارد.
تری‌های بی‌کیفیت ممکن است در حین کار آسیب ببینند یا دقت کافی نداشته باشند.
۹. قیمت و بودجه
قیمت تری قالبگیری نیز باید با توجه به بودجه شما انتخاب شود. اگر برای یک درمان خاص و موقت نیاز به تری دارید، تری‌های ارزان‌تر و یک‌بار مصرف می‌توانند گزینه مناسبی باشند. اما اگر به دنبال دقت و دوام بیشتر هستید، تری‌های فلزی یا سفارشی ممکن است بهتر باشند.
در نهایت، هزینه باید متناسب با کیفیت و نوع نیاز شما باشد.
۱۰. سازگاری با مواد قالبگیری
مطمئن شوید که تری انتخابی با مواد قالبگیری که قرار است استفاده کنید سازگار است. برخی مواد قالبگیری ممکن است به تری‌های پلاستیکی بچسبند یا واکنش نشان دهند، بنابراین باید تری‌هایی را انتخاب کنید که با ماده قالبگیری به‌خوبی کار کنند.
جمع‌بندی:
برای خرید بهترین تری قالبگیری، باید به نوع درمان، اندازه، جنس، راحتی بیمار، و سازگاری با مواد قالبگیری توجه کنید. تری‌های باکیفیت از برندهای معتبر و با استحکام بالا می‌توانند نتیجه بهتری ارائه دهند و در نهایت باعث بهبود کیفیت درمان دندانپزشکی شوند.